Ekstruzja

Jak obniżyć koszty żywienia i zwiększyć rentowność produkcji zwierzęcej?

Ekstruzja jako efektywna metoda
uszlachetniania komponentów paszowych

Proces ekstruzji surowców roślinnych to obróbka hydro-baro-termiczna, powodująca zmiany fizykochemiczne. Zmiany te zachodzą w wyniku zespolonego współdziałania wody, pary wodnej, temperatury, ciśnienia oraz naprężeń mechanicznych w przetwarzanym materiale paszowym i dotyczą praktycznie, wszystkich składników odżywczych. Zmienia się zarówno struktura białek, tłuszczów, skrobi jak i zawartego w ekstrudatach włókna. Bardzo ważną rolą procesu ekstruzji jest również inaktywacja substancji antyżywieniowych.

ZMIANY FIZYKOCHEMICZNE W EKSTRUDATACH

Białko
Proces gotowania zachodzący w ekstruderach powoduje zwiększenie strawności białka poprzez zwiększenie dostępności aminokwasów. Ekstruzja niszczy wiązania podwójne (między aminokwasami), ale nie jest w stanie zniszczyć wiązań wewnątrz aminokwasów, co powoduje rozpad struktury białka bez naruszenia cząsteczek aminokwasowych. Dochodzi również do rozpadu wiązań utrwalających czwarto- i trzeciorzędową strukturę białka. Taka struktura białka jest bardziej podatna na hydrolizę enzymatyczną.

Skrobia
Pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia następuje żelatynizacja i dekstrynizacja skrobi, co zwiększa jej strawność. W wyniku ekstruzji następują zmiany w budowie strukturalnej skrobi, która pod wpływem wysokiej temperatury kleikuje, tracąc przy tym naturę krystaliczną. Skrobia traci nieodwracalnie kształt regularnych ziarenek, staje się rozpuszczalna w wodzie i łatwostrawna.

Tłuszcze
W procesie ekstruzji tłuszcz ulega rozbiciu na mniejsze cząsteczki. Dzięki temu jest on lepiej wykorzystywany i nie wywołuje problemów trawiennych. Poprawia się również stabilność oksydacyjna tłuszczu ponieważ, powodujące jełczenie enzymy takie jak lipaza czy lipooksydazy, ulegają denaturacji. W wyniku ekstruzji zmniejsza się także podatność tłuszczów na rozkład w żwaczu.

Włókno
Proces ekstruzji powoduje istotne zmiany w zawartości poszczególnych frakcji włókna pokarmowego w wyrobach ekstrudowanych w porównaniu z surowcem nie poddanym temu procesowi. W wyniku ścierania, mielenia i ścinania zachodzącego w ekstruderze, materiały włókniste ulegają miażdżeniu i rozrywaniu powodując zmianę struktury włókna. W komponentach poddanych ekstruzji stwierdzono zmniejszenie zawartości frakcji nierozpuszczalnej z jednoczesnym wzrostem zawartości frakcji rozpuszczalnej. Następuje przyrost włókna strawnego a tym samym podnosi się wartość pokarmowa ekstrudowanego surowca, poprawia się strawność białka i dostępność energii.

Substancje antyżywieniowe
W wyniku działania wysokiej temperatury oraz ciśnienia rozkładowi bądź inaktywacji, w dużej mierze, ulegają również związki antyżywieniowe (ureaza, inhibitory trypsyny, amylazy) występujące w materiałach paszowych. Enzym ureaza zawarty w dużych ilościach w soi, pod wpływem wysokiej temperatury występującej podczas procesu ekstruzji, traci swoją aktywność. Podobnie dzieje się z inhibitorami trypsyny. Przyczynia się to do większej przyswajalności składników pokarmowych i lepszego wykorzystania białka.

KORZYŚCI I ZALETY EKSTRUZJI

Zmiany jakościowe zachodzące w ekstrudowanych surowcach, o których była mowa, przekładają się zdecydowanie na poprawę parametrów żywieniowych ekstrudatów i mają wpływ na:

• Strawność 

Poprawia się strawność wszystkich składników odżywczych, między innymi: włókna, skrobi, białka, tłuszczu. W rezultacie zmniejsza się ryzyko wystąpienia zaburzeń trawiennych i biegunek.

• Przyswajalność

Wzrost strawności paszy poprawia również jej przyswajalność. Zwiększa się dostępność i absorbcja składników pokarmowych. Są one lepiej wchłaniane i lepiej wykorzystywane przez zwierzęta, a nie wydalane i marnotrawione.

• Smakowitość  

Ekstruzja znacznie poprawia smakowitość i zapach paszy, co znacząco wpływa na zwiększenie ich pobrania. W trakcie żelatynizacji skrobia ulega rozkładowi na prostsze, słodsze związki.

• Trwałość

Warto również wspomnieć o wysokiej trwałości produktów ekstrudowanych. Spowodowane jest to poprzez częściowe związanie tłuszczów przez przerabianą masę, co z kolei zwiększa ich odporność na utlenianie. Dodatkowym czynnikiem wydłużającym trwałość i stabilność ekstrudatów jest prawie całkowite unieczynnienie lipazy i lipooksydazy, a więc enzymów odpowiedzialnych za rozkład i jełczenie tłuszczowców, dzięki czemu ulega poprawie stabilność tłuszczu.

• Higienizację produktu

Następuje również higienizacja produktów. Ściśle określone parametry ekstruzji redukują ilość chorobotwórczych patogenów, czyniąc je wyjątkowo bezpieczne w użyciu. Podnosi się znacząco jakość higieniczna, czego efektem jest produkt o wysokim standardzie mikrobiologicznym.

EKSTRUZJA W FIRMIE LIRA

Wytwórnia Pasz LIRA jako jedna z pierwszych firm paszowych w Polsce zastosowała, na skalę przemysłową, ekstruzję surowców roślinnych. Pierwszą linię ekstruzji renomowanej, amerykańskiej firmy InstaPro uruchomiono w roku 2004. Początkowo urządzenie to miało służyć do produkcji ekstrudatów, wykorzystywanych wyłącznie w paszach dla prosiąt. Szybko okazało się jednak, iż ekstrudowane surowce świetnie sprawdzają się także w żywieniu innych grup technologicznych trzody chlewnej oraz bydła, koni i tzw. zwierząt towarzyszących. Wzrastające zapotrzebowanie na ekstrudaty pociągnęło za sobą kolejne inwestycje. Obecnie w firmie LIRA wykorzystywane się cztery linie ekstruzji. W nowoczesnych ekstruderach, najważniejsze parametry procesu takie jak: temperatura i ciśnienie, a także ilość pary i wody, sterowane i kontrolowane są automatycznie. Precyzja kontroli i regulacji przebiegu procesu ułatwiają prowadzenie i nadzorowanie tego skomplikowanego procesu technologicznego. Jednak należy zwrócić uwagę, że automatyzacja procesu może być przydatnym narzędziem tylko w rękach świadomych i doświadczonych operatorów. Prawidłowy przebieg procesu ekstruzji a w konsekwencji właściwą jakość ekstrudatu, zapewnia ścisłe przestrzeganie reżimu technologicznego.
Różnica bowiem między dobrym a złym ekstrudatem może być jak między krzesłem a krzesłem… elektrycznym!

PRODUKTY, W KTÓRYCH WYKORZYSTYWANE SĄ EKSTRUDATY:

Jest to ekskluzywna kolekcja pasz przeznaczonych dla prosiąt od pierwszych dni życia, do osiągnięcia przez nie ok. 30 kg masy ciała. Linia ta charakteryzuje się doskonałą strawnością, smakowitością i bardzo wysoką przyswajalnością paszy. Skład linii PORCUS jest kompozycją potrzeb prosiąt w poszczególnych grupach technologicznych, oraz wieloletnich doświadczeń firmy LIRA i jej najlepszych klientów.

To innowacyjny produkt, w skład którego wchodzą: siemię lniane, susz owocowy, kukurydza oraz bielmo ostropestu. Wykorzystywany jest w żywieniu głównie stada podstawowego, wszystkich gatunków zwierząt. Jest cennym źródłem energii, białka, włókna, ale przede wszystkim niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które nawet o 30% mogą poprawić wskaźniki rozrodcze. Wśród wielu zalet tego produktu wymienić trzeba te najważniejsze: skrócenie czasu trwania porodu, likwidację zaparć, rodzenie się liczniejszych, bardziej wyrównanych i zdrowych miotów. o-MEGA L to preparat „pomocny w porodzie i rozrodzie!”.

Ten, nowej generacji, produkt wytwarzany jest na bazie poekstrakcyjnej śruty rzepakowej, w ściśle określonych i powtarzalnych parametrach procesu ekstruzji. W żywieniu przeżuwaczy wykorzystywany jest jako źródło cennego i najtańszego obecnie białka chronionego, o wskaźniku UDP ponad 60%. Wysoki udział aminokwasów siarkowych, zawłaszcza metioniny chronionej sprawia, że Golden Protein jest najlepszym komponentem białkowym nowoczesnej dawki pokarmowej dla wysokowydajnych sztuk. Wysoka strawność białka, a zwłaszcza włókna czyni ten produkt również świetnym komponentem w żywieniu zwierząt monogastrycznych, takich jak trzoda chlewna czy drób.

Ten innowacyjny produkt, o dużym poziomie łatwostrawnego i rozpuszczalnego włókna, skomponowany jest na bazie „włóknistych” surowców roślinnych. Odpowiednio dobrane frakcje włókna (celulozy, hemicelulozy i ligniny) doskonale wpływają na prawidłową pracę przewodu pokarmowego, poprawia się pasaż treści pokarmowej a tym samym zapobiega się zaparciom. Wysoka pojemność wodna sprawia, że zwiększa się uczucie sytości i zaspakaja się głód fizyczny zwierząt. Efektem większej wodochłonności tego produktu jest także sucha ściółka. Włókno poddane procesowi ekstruzji zmienia swoją strukturę i jest doskonałym prebiotykiem, tym samym podnosi status zdrowotny zwierząt.

Jest to najnowsza, wyjątkowa linia mieszanek paszowych, typu musli przeznaczona dla najbardziej wymagających zwierząt. Zastosowanie innowacyjnej technologii, zarówno ekstruzji jak i mikronizacji pozwoliło uzyskać produkty, dzięki którym możemy maksymalnie zintensyfikować tempo wzrostu, uzyskując przy tym zdrowe i żywotniejsze zwierzęta. Zastosowanie najlepszej jakości surowców, w połączeniu z zaawansowaną technologią produkcji czynią z niej unikalną linię smacznych i wysokostrawnych produktów. Pierwszy produkt z linii CHRUPKA trafił do żywienia cieląt. Szybko okazało się, że smaczne, łatwostrawne, o wysokich walorach odżywczych i wyjątkowej strukturze pasze są chętnie pobierane przez inne zwierzęta, takie jak: konie, alpaki, psy, króliki czy gryzonie. CHRUPKA sprawdza się świetnie nawet jako zanęta dla ryb.

Szanowni Państwo!
Obecnie WP LIRA jest liderem na polskim rynku w zakresie ekstruzji. Prawie 20-letnie doświadczenie i nowoczesne linie technologiczne ekstruzji są gwarantem wysokiej jakości naszych produktów. Firma nie spoczywa jednak na laurach. Stale inwestuje w przyszłość, w rozwój, w innowacyjność… Spółka cały czas dba o zachowanie najwyższej jakości swoich produktów i usług, gdyż „jakość pamięta się o wiele dłużej niż cenę.”